مقاله برنامه ریزی درسی

چکیده

در این مقاله به تاریخچه مختصر برنامه ریزی وتألیف کتب درسی در ایران، تعریف برنامه ریزی و انواع آن،  مفهوم برنامه ریزی درسی و مبانی و مراحل و هدف آن، محتوای برنامه درسی و نکات اساسی در ارزشیابی برنامه درسی می پردازد.

برنامه ریزی جزئی از زندگی ا نسان است و زندگی بدون برنامه ، بی نظم خواهد بود، نیاز به بر نامه ریزی همه جانبه احساس می شود ؛ که یکی از این جنبه ها توجه به برنامه ریزی درسی است . به مجموعه فعالیت ها ای یاد دهی – یاد گیری که به منظور ایجاد تغییرات مطلوب در یاد گیرنده و ارز یابی به میزان آن تغییرات صورت می پذیرد برنامه ریزی درسی می گویند برنامه ریزی در سی از لحاظ مفهوم فرایندی است که حاصل آن برنامه ی درسی است واژه  ی برنامه ی درسی یعنی راهی که افراد باید طی نمایند تا به هدف مورد نظر دست یابند .

مقدمه:

برنامه ریزی جزئی از زندگی ا نسان است و زندگی بدون برنامه ، بی نظم خواهد بود،هر دولتی تا برنامه کارش را ارائه ندهد ، از مجلس رای اعتماد نمی گیرد ، هر وزارتخانه ای که برنامه نداشته با شد ، در اداره ی امور و تخصیص بودجه و توزیع آن با مشکل مواجه می شود ، مدرسه بی برنامه ،بی نظم است ، مدیر بی برنامه قادر به اداره ی مدرسه نخواهد بود ، همین طور کلاس بی برنامه مغشوش و معلم بی برنامه هم با طل کننده عمر و فاسد کننده ی بیت المال است.بدون شک رسیدن به هدف های واقعی آموزش و پرورش که به ایجاد تغیرا ت مطلوب بر رفتار و نگرش فراگیران منجر می شود  به کسب مدارج علمی ، پرورش فکر و مهارت های فنی منتهی می گردد . نیاز به بر نامه ریزی همه جانبه احساس می شود ؛ که یکی از این جنبه ها توجه به برنامه ریزی درسی است .

تاریخچه مختصر برنامه ریزی و تالیف کتاب درسی در ایران: 

ایرانیان از دوران باستان با کتاب الفت داشته و در روند تعلیم و تربیت از آن سود جسته اند . در عصر ساسانیان زبان پهلوی و آموزش و پرورش در این دوران تا جایی پیش رفت که منجر به تاسیس دانشگاه جندی شاپور گردید. ولی با تمام این پیشرفت ها تا قبل از آمدن اسلام به ایران آموزش و پرورش در این سرزمین به نجبا و ثروت مندان تعلق داشت و اکثریت مردم محروم جامعه از آن بی بهره بودند . با آمدن اسلام به ایران در نظام آموزش و پرور ش ، تحولی شگرف حاصل شد . در تعلیم و تربیت اسلامی کسب آگاهی و شناخت بر هر فرد به عنوان فریضه قلمداد شده و بر همین اساس مدارس ابتدا در مساجد و بزودی در کنار آن ها به آموزش همه گانی اقدام کردند. از این پس ایرانیان خدمات ارزنده ایی به رشد و گسترش فرهنگ اسلامی و توسعه مدارس دانشگاه ها داشتند در زمینه  تعلیم و تربیت صاحب نظران پیداشدند که در مورد اهداف، برنامه ، سازمان و روش آموزش و پرورش اظهار نظر های ارزنده ایی نمودند .

افرادی مانند ابوعلی سینا ، امام محمد غزالی ، خواجه نصیر طوسی ، سعدی و …….. در این زمینه گام های مؤثری برداشته اند به تدریج در مکتب خانه ها با محتوای برنامه های درسی خاص خود به تعلیم الفبا در قرائت قران و نوشتن مرسوم بود.

به تدریج این روند تا تالیف کتاب درسی ادامه یافت تا زمان قاجاریه که در کنار مدارس سنتی مدارس جدیدی به سبک اروپاییان تاسیس شد که در برنامه ی درسی آموزش زبان خارجه را برای نخستین بار پیش بینی نمودند و با تاسیس چاپخانه در تالیف کتاب گشایشی حاصل شد.

در سال ۱۳۵۸ بنا به تصویب شورای انقلاب ، سازمان پژوهش و نوسازی آموزشی به سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تغییر نام یافت و ضمن اصلاح  تغییر برخی از قوانین تشکیل آن مانند گذشته به کار برنامه ریزی و تالیف کتب درسی اعتبار جدیدی بخشید و با تلاش مؤلفین و اسا تید مجرب و معلمان با تجربه در این سازمان گام های مثبتی در جهت بهبود برنامه ریزی و تالیف و ارزشیابی کتب درسی برداشته شد .

وضعیت موجود و دورنمای آینده ی برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی:        

پس از پیروزی انقلاب اسلامی گروهی جهت اصلاح و پاک سازی کتاب های درسی در دفتر تحقیقات تشکیل دهید و به دنبال آن با همکاری بسیاری از صاحب نظران اسلامی مؤلفین متعهد و استادان و معلمان با تجربه ، و محتوای بسیاری از کتب ، دستخوش تغییر گردید  در بسیاری از موارد کتاب ها جدیدی مطابق معیارها و ارزش های اسلامی مورد قبول جامعه تالیف و تدوین گردید .

باتمام کوشش هایی که پس از انقلاب اسلامی در روند برنام ریزی وتغییرمحتوای کتابهای درسی به عمل آمده است هنوزمسائل ومشکلات فراوانی دراین راه وجود دارد.یکی ازاین مسائل عدم وجود نگرش سیستمی نسبت به مسائل ومراحل برنامه ریزی درسی است که عملا” کار تغییر وتحول در برنامه هاوکتاب های درسی رادچار مشکل می سازد .

مسئله ی دیگرکمبودکارشناسان برنامه ریزی وتالیف کتاب های درسی به روش علمی صورت پذیرد.

مشکل دیگر در این راه نداشتن نظارت کامل بر نحوه ی اجرای برنامه های درسی تدوین شده و ارزشیابی مداوم از کمیت و کفیت این برنامه هاست تا بتوان از راه بازخورد حاصله  مسائل و مشکلات موجود را شناسایی نموده و در صدد رفع آن ها بر آمد .

سازمان پژو هش و بر نامه ریزی آموزشی در صدد است با تغییر چارت سازمانی خود و تشکیل دفاتر جدید و جذب نیرو های لازم بر بسیاری از مشکلات موجود فائق آید مجموعه ی فعالیت های فوق با تغییر نظام آموزشی موجود می توانند افق روشنی را در روند برنامه ریزی آموزشی و درسی کشور به وجود آورده و زمینه را از هر نظر جهت رشد و تعالی آرمان های اصیل انقلاب اسلامی ایران فراهم آورد .

تعریف برنامه ریزی:

تاکنون برای برنامه ریزی تعریف دقیق و کاملی که مورد قبول با شد ارائه نشده است . مردم عادی انجام ه کاری را برنامه گویند ، مثلاً برای رفتن به پارک می گویند هفته آینده یک برنامه ی پارک داریم. از نظر دانش آموزان جدول دروس هفتگی را برنامه گویند . معلمان فهرست مندرجات یک درس و سر فصل دروس را برنامه گویند . مدیران مدارس تنظیم عناوین دروس و تطبیق آنها با کلاس و معلم را در دوره ی هفتگی برای یک سال تحصیلی برنامه گویند اما از نظر کارشناسان چیز دیگری است آنها در واجه ی برنامه و برنامه ریزی بیش از هر چزی به محاسبه پیش بینی و تفکر قبل از عمل توجه و تاکید می کنند.معهذا کارشناسان ، برنامه ریزی را عملی فرایند تعاملی و پیوسته بیت هدف ها ، روش ها و محتوا و وسایل می دانند . شاپور راسخ برنامه ریزی طرح تدابیر ی می داند که به احسن وجه از منابع موجود جهت میل به اهداف مطلوب استفاده می کنند.

پی یرماس رئیس سابق شورای برنامه ریزی فرانسه می گوید:برنامه ریزی یعنی نشان دادن آینده درحال حاضربه کمک یک تلسکوپ ویا ترسیم تصویرآینده درزمان حال.

به نظر دکتریحیی فیوضا ت برنامه ریزی فراگردی ا ست مداوم،حساب شده ومنطقی،جهت دار ودرونگربه منظورارشادوهدایت فعالیت های جمعی برای رسیدن به هدف مطلوب.

برخی برنامه ریزی راپیش نگری وتدارک وساوئل وامکانات برای انجام عملیات در آینده ورسیدن به هدف هاتعریف کردندوبعضاًپیش نگری راهمان برنامه ریزی می دانندوآن راعبارت از فراگرداستفاده از اطلاعات گذشته و حال برای تخمین وبرآوردهای آینده قلمداد می کنند.

انواع برنامه ریزی:

برنامه ریزی با توجه به ملاک های گوناگون به چند دسته تقسیم می شود:

۱-     برنامه ریزی از نظر زمان:

الف)کوتاه مدت: برنامه هایی که تا ۵ سال زمان می بردومشروح ودقیق هستندوناظربر عملیات جاری سازمان هستند،برنامه های کوتاه مدت گویند.

ب) میان مدت: معمولاًبرنامه های میان مدت،دوره ای۵تا۱۰ساله را دربرمی گیرند. این برنامه هاباید چنان کوتاه مدت باشند که در چارچوب آن ها به توان پیش بینی ها     وبرآوردهای دقیق به عمل آوردوبادرجه معقولی از قاطعیت،نسبت به تداوم طرح های سرمایه ای اطمینان کرد.اماازسوی دیگر این برنامه ها باید تا حدی زمان طولانی را در بر گیرند تا این امکان فراهم آید که منابع تجهیز شوند وپیشرفت به سوی تحقق اهداف کلی جامعه بادقت بیشتری میسر گردد.

ج) بلند مدت: به برنامه هایی گفته می شودکه۱۰سال به بالا باشدتا این برنامه ها نسبت به برنامه های میان مدت وکوتاه مدت از دقت وصراحت کمتری برخوردارند وبیشتر ناظر به پیش بینی تجــــــــدیــــــــــدوتغییر سا ختار ا قتصاد ی یا ا جتماعی وآ موزشی وتغییررویه هاوراهبردها هستند.

د) غلتان:از آنجایی که غالباً پیش می آید که پروژه ها و طرح های مندرج در برنامه درست به همان گونه که پیش بینی شده اند به اجرا در نمی آیند، لذا برای این که تداوم برنامه تامین شود برنامه غلتان در پی ریخته اند برنامه ی غلتان در فاصله های یک ساله یا در فاصله های کمتر یا بیشتر که معلوم کرده اند برنامه میان مدت ثابت باز نگری می شود و برنامه ی اصلاح شده ارائه می گردد

برنامه ریزی از نظر حیطه ی عمل :

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .